Een mailtje over een pijnlijke knie in mijn inbox net voordat de vakantie begint:
“Lieke, kan ik deze week of volgende week langskomen om mijn knie klachten nog eens te bespreken? Ik heb het voor mijzelf en voor anderen maar eens samengevat wat zich het afgelopen jaar heeft afgespeeld, ten aanzien van mijn linkerknie. Scheelt weer een intake, je kunt hem zo in het dossier plakken. Ik hoor wel wanneer ik terecht kan.”
Ik moet glimlachen. Zo ken ik hem. Deze gestructureerde doorpakker. Ik klik de mail open en zie een overzicht van activiteiten die hij momenteel doet én een beschrijving van de afgelopen 12 maanden. Per maand beschrijft hij wat hij heeft gedaan, wat hij heeft ervaren en welke vragen hij zichzelf stelt.
Na de vakantie zie ik hem, eigenlijk duurt het hem een week te lang. Maar eerder lukt helaas niet.
De voorgeschiedenis
Ik zag hem het afgelopen jaar in drie periodes van drie weken, waarna hij aangaf dat “het wel weer ging”. Mijn advies was destijds dat het wat vroeg was om te stoppen met fysiotherapie. Maar dat is natuurlijk altijd een advies en het is nooit een verplichting om door te gaan. Hij koos voor stoppen. En nu is hij terug. Met een pijnlijke knie.
Centrale sensitisatie
Ik besluit het over een andere boeg te gooien. De boeg waar ik me als een vis in het water voel het afgelopen half jaar. Ik deel met hem dat langdurige pijnklachten en zijn pijnklachten die maar aanhouden, een gevolg kunnen zijn van centrale sensitisatie.
Ik leg hem het begrip centrale sensitisatie uit aan de hand van een voorbeeld.
Stel je voor dat je elke dag gaat wandelen in het bos. Tijdens je wandelingen voel je een takje zachtjes tegen de achterkant van je kuit tikken. Normaal gesproken zou dit geen probleem zijn, misschien voel je het nauwelijks of denk je er niet eens over na. Dit is vergelijkbaar met hoe je zenuwstelsel normaal gesproken reageert op kleine pijnprikkels.
Maar in de zomer vertrek je op vakantie naar de jungle. Als fervent wandelaar maak je deze keer een wandeling in de jungle. Ook hier voel je een tikje tegen de achterkant van je kuit. Alleen in plaats van een takje, ben je gebeten door een giftige slang. Eerst reageert je zenuwstelsel zoals het in Nederland zou reageren. Een takje, dit kennen we.
Maar op een bepaald moment veroorzaakt het een intense pijn en je lichaam raakt in een staat van alertheid en stress. Je zenuwstelsel stuurt onmiddellijk sterke pijnsignalen naar je hersenen om je te waarschuwen voor de ernst van de situatie. Het is geen takje, het was een slang!
Na deze intense gebeurtenis kan je zenuwstelsel plotseling overgevoelig worden. Het herinnert zich de intense pijn van de slangenbeet en wordt hyperalert om je te beschermen tegen mogelijke toekomstige bedreigingen. Dus, de volgende keer dat je een takje tegen je kuit voelt tikken tijdens het wandelen in het bos, reageert je zenuwstelsel overdreven. Het stuurt misschien signalen van intense pijn naar je hersenen, ook al is de prikkel eigenlijk onschadelijk.
Eerdere ervaring met intense pijn
Op deze manier leg ik aan deze cliënt uit dat een eerdere ervaring met intense pijn, zoals de slangenbeet, ervoor kan zorgen dat zijn zenuwstelsel overactief is geworden en overgevoelig reageert op zelfs kleine pijnprikkels. Het zenuwstelsel wordt té gevoelig en stuurt meer pijnsignalen naar de hersenen dan normaal gesproken zou gebeuren.
Mijn cliënt koppelt zelf zijn wandeling die hij in de bergen in Frankrijk maakte aan deze metafoor. In Nederland was wandelen, no problem. Kilometers kon hij wandelen zonder last te krijgen van zijn knie. Tot hij boven op een berg in Frankrijk een misstap zette en nog zeker 1,5 uur moest strompelen om bij de uitrustplaats te komen. Daar bleek dat hij niet verder kon, zo hevig was de pijn in zijn knie. Geschrokken en teleurgesteld is hij naar huis teruggekeerd.
Zou dit het begin zijn van de aftakeling? Hij was tenslotte geen 30 meer. En meer dan het dubbele. Sindsdien lijkt zijn knie het niet goed vol te houden, aldus zichzelf.
Tijd voor lichaamsgerichte therapie
Onze eerste afspraak richt zich op het voelen van zijn lijf:
- Wat is aanwezig?
- En wat niet?
- Wat is met aandacht waar te nemen?
- En wat niet?
Het blijkt dat bovenbenen, knieën en voeten nauwelijks te voelen zijn of heel globaal. Dit onderzoeken we zorgvuldig. We doen lichaamsgerichte oefeningen om weer aanwezig te zijn in dat deel van zijn lichaam.
Bij de tweede afspraak neem ik hem mee onze lange gang in. Ik laat hem verschillende manieren van lopen ervaren en hij wordt verrast. Hij voelt hoe stijf en gespannen zijn benen zijn tijdens het lopen. En hoe hij zijn rug recht houdt en hoe weinig er beweegt rondom zijn heup- en bekkengebied.
“Wat een spanning bouw ik op,” zegt hij verbaasd. “Je laat me voelen wat ontspannen lopen is en ik doe het al meer dan 60 jaar anders.”
Zou dit de sleutel zijn tot het blijven maken van lange wandeltochten?
Enkele sessies later
Na nog enkele sessies gericht op voelen wat gespannen is en wat ontspannen is, het waarnemen en nieuwsgierig onderzoeken van knie, rug en heupen, ronden we dit traject af. Wat voor een impact dit heeft gehad op zijn leven, hoor ik nadat hij me berichtte. Hij wandelde 20 km met twee vingers in de neus en in volledige ontspanning en dat drie dagen achter elkaar.
Bij binnenkomst zei deze man: “mij verander je niet meer.”
En inderdaad, ik veranderde hem niet. Ik liet hem wat voelen, en de rest deed hij zelf! En dat bracht een onwijs mooie verandering in zijn lopen teweeg. De kracht van het lichaamsbewustzijn. Zo mooi toch.
Je bent nooit te oud om iets over jezelf te ontdekken en te leren.
Wil jij ook meer inzicht in je klachten? Neem dan contact met mij op. Benieuwd naar mijn andere blogs? Kijk dan hier.
Geef een reactie